|
قبايلي جرګه: موږ د پښتون قوم په منځ کې د جلاوالي کرښه نهمنو |
|
|
|
راپور: شاهمحمود شینواری |
ازادي راډیو |
ډیورند کرښې ته څېرمه د قبايلي سیمو مشران وايي، د دې کرښې دواړو غاړو ته د یوه قوم او يوې ژبې خلک پراته دي او چا ته به اجازه ورنهکړي چې د دغو قومونو د بېلېدو هڅه وکړي.
دغو قومي مشرانو د سې شنبې په ورځ د ننګرهار په قبایلو ریاست کې د "سولې او ورورولۍ قبایلي جرګه" په نوم غونډه جوړه کړې وه چې له کوزې پښتونخوا هم د مختلفو قومونو په سلګونه قومي مشرانو پهکې برخه اخیستې وه.
دوی په خپلو خبرو کې وويل، دواړه غاړې قومونه د ترهګرۍ په نوم په لوی لاس ځپل شوي، ځوانانيې جنګ ته هڅول شوي او د ناامنۍ له امله د دوی په سیمو کې د ښوونځيو دروازې تړل شوې دي.
دغو قومي مشرانو پر دواړو حکومتونو او پر نړیوالې ټولنې غږ وکړ چې د ډیورند پر کرښه د اغزن تار او یا دېوال په واسطه دې دا قومونه سره نهبېلوي.
د دغو مشرانو له ډلې زرجان شينواري وویل:
"زه خپله شينواری یم، زما دوه وروڼه هلته ژوند کوي او درې دلته اوسېږي، همداسې په هر قوم کې دواړو غاړو ته خپلوي لري، موږ په دې کرښه نهتعميرات غواړو، نه دېوالونه غواړو او نه اغزن تار منو، زموږ دا پيغام دې نړیوال هم واوري او د دواړو ملکونو مشران دې هم واوري."
یوه بل قومي مشر ملک جهانزېب وویل:
"موږ د دې خط غندنه کوو، دلته هېڅ داسې څه نهمنو چې قومونه سره بېل کړي، ځکه چې هلته هم یو مومند او شینواری دی او دلته هم هماغه مومند او شینواری دی، په همدې ترتیب ټول قومونه نیم هلته او نیم دلته دي، دا زموږ په حق کې زیاتی دی."
د اورکزیو یو تن قومي مشر وایي:
"موږ سپينې خبرې نهشو کولای، زموږ په حق کې زیاتی شوی، په لوی لاس دا قومونه بېل شوي او اوس موږ د خپل حق د غوښتنې په خاطر غږ پورته کوو او انشاءالله دا غږ به موږ تر اسلاماباد پورې هم رسوو او بله غونډه به مو هلته وي."
همدارنګه دوی په یوه غږ وويل چې پښتانه دهشتګر نهدي او جګړه پرې په زوره تپل شوې.
د قبايلي جرګې په وروستۍ برخه کې یو پرېکړهلیک هم خپور شو چې پهکې په قبایلي سیمو کې د جګړې پر ځای د امن غوښتنه شوې وه.
د دغه پرېکړهلیک په یوه ماده کې راغلي وو چې د ډیورند کرښې دواړو غاړو ته د یوه قوم خلک مېشت دي او د جلا کېدو د هر ډول موانعو سره مخالف دي.
په دغه پرېکړهلیک کې راغلي:
"د قبايلي علاقو نه دې د جګړې لمن ټوله شي موږ جګړه نهغواړو او په امن کې ژوند زموږ انساني حق دی. موږ د ډیورند پر فرضي کرښه د هر ډول موانعو او تأسیساتو جوړولو مخالف یوو، ځکه چې لر او بر قبایل ټول یو ولس دی او په دې لاره دې د قبایلو پر تګ راتګ بندیز نهلګوي او قبایل دې پرېږدي چې پرته له وېزې پرې تګ راتګ ولري."
په دې جرګه کې د ډیورند کرښې دواړو غاړو ته د پرتو ټولو قومونو په سلګونه مشرانو برخه اخیستې وه چې په وینايې په پام کې لري چې په نېږدې راتلونکي کې له دې لویه بله قبایلي جرګه هم جوړه کړي.